Fiilimsiler, fiillere getirilen bazı özel eklerle oluşur ve cümlede isim, sıfat ve zarf görevlerinde kullanılır.
Fiilimsiler üçe ayrılır:
1)İSİM-FİİLLER
Fiillere getirilen -iş, -me, -mek ekleriyle oluşur. Cümlede isimlerin aldığı ekleri (hal ekleri, iyelik ekleri, çoğul eki )alarak isim gibi kullanılır.
Hilal’in görüşmesi bitmemiş. ( gör-üş-me-s-i ⇒ iyelik eki almış.)
Şiir okumakta onun üstüne yoktur. ( oku-mak-ta ⇒ bulunma hal eki almış. )
Onun buradan gidişine çok üzüldük. ( git-iş-i-n-e ⇒ iyelik ve yönelme eki almış. )
** İsim-fiiller kalıplaşarak kalıcı isim olabilir. Bunu anlamak için cümleyi iyi anlamak gerekir.( dondurma, kazma, ezme, sarma, dolma, çakmak, giriş, çıkış… )
Gelen ürünleri dondurmaya götürdü. ( isim-fiil )
Yazları dondurmaya bayılırım. ( kalıcı isim )
** İsim-fiiller sıfat görevi üstlenebilir. ( kesme şeker, süzme yoğurt, sallama çay… )
2) SIFAT-FİİLLER
Fiillere getirilen -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş ekleriyle oluşur. Sıfatfiiller çoğunlukla isimlerden önce gelerek sıfat görevi üstlenir ve sıfat tamlaması oluşturur.
Öğretmen konuşan öğrenciyi uyardı. ( konuşan öğrenci ⇒ sıfat tamlaması )
Kesti yollarımı yıkılası dağlar. ( yıkılası dağ ⇒ sıfat tamlaması )
Çıkmaz sokağa giren araba geri döndü. ( çıkmaz sokak ve giren araba ⇒ sıfat tamlaması )
** Sıfatfiiller sıfat görevi üstlenmeyebilir. Bu durumda isim görevinde olduğu için adlaşmış sıfatfiil denir.
Anlattıklarını dikkatlice dinledim. ⇒ Bir isimden önce gelip tamlama kurmamış.
** Sıfat-fiiller kalıplaşarak kalıcı isim olabilir. Bunu anlamak için cümleyi iyi anlamak gerekir. ( dolmuş, geçmiş, gelecek, kapan, yazar… )
Onun geleceği yok gidelim bari. ( sıfat-fiil )
Onun geleceği çok parlak. ( kalıplaşmış isim)
3) ZARF-FİİLLER
Fiillere getirilen -ken, -alı, -asıya, -e, -madan, -ince, -ip, -arak, -dıkça, -maksızın, -casına, -dığında, …-er…-mez ekleriyle oluşur. Zarffiiller çoğunlukla zaman ve durum zarfı görevi üstlenir. Yükleme sorulan “nasıl/niçin, ne zaman” sorularına cevap verir.
Gelirken ona rastladım. ( Ne zaman? zaman zarfı )
Onu öldüresiye dövmüşler. ( Nasıl ? durum zarfı )
Oraya varınca önce ateşi yakalım. ( Ne zaman? )
Yağmur durmaksızın yağıyor. ( Nasıl? )
Kahvaltısını yapar yapmaz dışarıya çıktı. ( Ne zaman? )
KONUYLA ilgili konu testini buradan Fiilimsiler-pdf indirerek ya da aşağıdan online çözebilirsiniz.
Şimdi online testle konuyu pekiştir.
