Noktalı Virgül Nerelerde Kullanılır?

Çoğu kişinin nerede kullanıldığı konusunda kafa karışıklığı yaşadığı bir noktalama işareti noktalı virgül. Öncelikle şu bilinmelidir ki noktalı virgülün kullanımı virgüle bağlıdır. Noktalı virgül, virgülün olduğu yerlerde devreye girer. Bu kullanım yerlerini anlamak için de cümlenin ögeleri (özne, yüklem) konusunu bilmeliyiz. Bu açıdan değerlendirildiğinde aslında uzmanlık gerektiren bir durum söz konusudur demek de çok abartılı olmaz. Noktalı Virgül Nerelerde Kullanılır?

TDK  noktalı virgülle ilgili 3 kullanım yeri gösterir. Bu üç kullanım yerini anlamak için virgülün bu konuyla ilgili 3 kullanım yerine de bakmalıdır. Onun için bu üç maddeyi virgülle birlikte karşılaştırmalı inceleyeceğiz.

1 ) TDK  virgül için:

“Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konur.”

der ve şu örnekleri verir:

Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sı­cak, aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum. 

Sessiz dereler, solgun ağaçlar, sarı güller

 Noktalı virgül için:

“Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için konur.”

der ve şu örnekleri verir:

Erkek çocuklara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara ise İnci, Çiçek, Gönül, Yonca adları verilir.

Türkiye, İngiltere, Azerbaycan; Ankara, Londra, Bakü.

Açıklamada görüldüğü gibi virgülün bulunduğu bir yerde noktalı virgül devreye girmekte.

Bunu parantez ve köşeli parantezin birlikte kullanımına benzetebiliriz. Parantezi  kullandığımız bir yerde yine parantez gerekince köşeli parantez kullandığımız gibi virgülün zaten kullanıldığı bir yerde yine virgül gerekince noktalı virgül kullanırız.

Burada iki ayrı ayırma işlevi var:

  1. Ülkeleri ya da şehirleri kendi içinde birbirinden ayırma (Bunu virgül yapıyor.)
  2. Ülkeler kategorisi ile şehirler kategorisini birbirinden ayırma. (Bunu noktalı virgül yapıyor.)

Sonuç: Grup içi ardı sıra gelen sözcükler arasına virgül, gruplar arasına ise noktalı virgül gelir.

2) TDK virgül için:

 “Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.” der ve şu örneği verir:

Noktalı virgül için:

“Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayır­mak için konur.” der ve şu örneği verir:

 

Görüldüğü gibi noktalı virgül  yine virgülün olduğu yerde devreye girmektedir. Bu cümlelerde eş görevli sözcüklerin (ögelerin) arasına virgül gelince cümleleri birbirinden ayırma noktalı virgüle kalmıştır.

Yukarıda virgülde ifade edildiği gibi ögeleri arasında virgül bulunmayan sıralı cümleler olsaydı bu cümleler arasına noktalı virgül değil virgül gelirdi.

3) TDK virgül için:

“Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konur.” der ve şu örneği verir:

Noktalı virgül için:

“İkiden fazla eş değer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra noktalı virgül konabilir.” der ve şu örneği verir:

Burada da görüldüğü gibi virgül özneden sonra konabilmekte ancak özneden hemen sonra aralarında virgül olan “eş değer” ögeler sıralandığında artık özneyi belirtmek için virgül değil noktalı virgül kullanılmakta.

Burada özneyi belirtmek için yine virgül kullanırsak bu virgül sonraki eş değer ögeleri ayıran virgüllerle karışacağı için “özneyi belirtme” işlevini yerine getiremez.

Böyle bir cümlede özneden sonra virgül koyarsak bu cümleyi okurken tonlamayı hepsi de aynı ögeymiş gibi yaparız, özneyi vurgulayamayız.

Sonuç olarak başta ifade ettiğim gibi noktalı virgülü 2 ve 3. işlevinde kullanmak için dil bilgisine, en azından cümlenin ögeleri konusuna vakıf olmalıyız.

https://www.tecrubearsivim.com/noktalama-isaretleri/

İlgili Yazılar

2 thoughts on “Noktalı Virgül Nerelerde Kullanılır?

  1. Hocam soru sayısı fazla güzel olmuş ama bence boş bırakma imkanımız olsa ve yapılan cevaplar degistirilebilse çok daha güzel olurmuş birde soruların üzerinde boş bırak gibi butonlar olsa boş bırakabiliriz ama böyle de çok güzel olmuş ellerinize sağlık 👌

  2. Çok faydalı bir yazı olmuş.Çoğu kişinin yanlış kullandığı bu işareti sayenizde daha bilinçli kullanacağım teşekkürler.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir