Çekimli Fiil – Ek Fiil

Konunun tek sayfada anlatım versiyonu

Tek sayfalık anlatımı buradan indirin. Çekimli Fiil – Ek Fiil-pdf

Mastar halindeki bir fiilin kip ve kişi eki almasına fiilin çekimlenmesi denir. Fiiller kip ve kişi eki alarak cümlede yüklem olur.

*Çekimli fiiller cümlede yüklem olur. Cümledeki asıl mesajı taşır.

*Yüklem dışındaki sözcükler ekstra bilgileri verir ve yüklem söylenmedikçe cümle oluşturamaz.

* ”Emir dün evde kitap okudu.” cümlesinde mesaj Emir’in okumasıdır. Ne okuduğu, ne zaman ve nerde okuduğu ekstra bilgilerdir.

Kipler ikiye ayrılır:

1) HABER (BİLDİRME ) KİPLERİ

a) Görülen Geçmiş Zaman(-dı )

Emir dün evde kitap oku-du.

b) Duyulan Geçmiş Zaman (-mış )

Emir dün evde kitap oku-muş.

c) Şimdiki Zaman ( -yor )

Emir şimdi evde kitap oku-yor.

d) Gelecek Zaman ( -ecek )

Emir yarın evde kitap oku-y-acak.

e) Geniş Zaman ( -ar )

Emir her gün evde kitap oku-r.

2) DİLEK – TASARLAMA KİPLERİ

a) İstek Kipi (-a, -e )

Emir evde kitap okuy-a.

b) Emir Kipi (-)

Emir, evde kitap oku.

c) Şart Kipi ( -se, -sa )

Emir evde kitap “oku-sa” kendini geliştirir.

d) Gereklilik Kipi (-meli, -malı )

Emir evde kitap oku-malı.

EK-FİİL

İ-MEK fiili isimleri, isim soylu sözcük ve sözcük gruplarını dört farklı şekilde çekimler. Şart çekimi hariç diğer çekimler cümlede yüklem olur. Yani ek fiilin bir görevi isimleri yüklem yapmaktır.

Ek-fiilin isim çekimleri şu şekildedir:

1) Ek-filin Görülen Geçmiş Zamanı (-idi )

Emir dün “hasta-y-dı.”

Dün hava “sıcak-tı.”

2) Ek-fiilin Duyulan Geçmiş Zamanı (-imiş )

Emir dün “hasta-y-mış.”

Dün hava “sıcak-mış.”

3) Ek-fiilin Geniş Zamanı

Emir bugün “hasta(dır).”

Bugün hava “sıcak.”

4) Ek-fiilin Şartı

Emir “hasta-y-sa” okula gelmesin.

Hava “sıcak-sa” dışarı çıkmayın.

*Ek-fiilin şart çekimi yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi cümlede yüklem olmaz. Cümledeki yüklemin şartını ifade eden yan cümle olur.

**Ekfiilin ikinci görevi çekimli fiillere gelerek birleşik çekim yapmaktır.

Özet olarak kurduğumuz herhangi bir cümlenin yüklemi:

  1. Çekimli bir fiildir.
  2. Ekfiil almış isim soylu bir sözcüktür.
  3. Ekfiil almış birleşik çekimli bir fiildir.

Şimdi bu bilgileri bir testle pekiştirelim:

Dün çok yorucu bir gündü.
Zevkler insandan insana değişir.
Yazılarını hafta sonları şehirden uzaktaki bağ evinde yazardı.
Birçok ödülü olan ünlü bir yazardı.
Dünyanın bütün çiçeklerini getirin buraya.
Aklında birçok soru işareti vardı. Vakit kaybetmeden hemen olay yerine vardı.
Hazırlıklarını tamamlayıp yola çıkacaktı.
Gamze odasında ders çalışıyordu.
Cesurun bakışı korkağın kılıcından keskindir.
Bu saat ona babasından yadigarmış.
Bütün riskleri göze alıp gerekeni yapmalıydı.
Evinden çıkar çıkmaz gülmeye başladı.
Eskiden dedemle balık tutmaya giderdik.
Misafirlik gündelik hayatımıza renkler katar.
Buraya daha önce de gelmiştik.
Güler yüzün halletmeyeceği hiçbir mesele yoktur.
Bu maça daha iyi hazırlanmalıydık.
Düşman yenilgiyi kabul etmedikçe zafer zafer değildir.
Ne kadar az korkarsak o kadar az tehlikedeyiz.
Tuz ve şeker tüketimi gereklidir.
Çekimli fiil & Ek-fiil
Doğru cevap {{userScore}} Toplam {{maxScore}} Soruda
{{title}}
{{image}}
{{content}}

 

İlgili Yazılar

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir